رمضان در منطق دینی فرصت رهایی و رستگاری‌ست. در این منطق انسان موجود جستجوگر هدايت و قرآن کتاب هدايت و رمضان به عنوان بستر هدايت معرفی گردیده است. آیات نورانی قرآن کریم بيانگر نکته‌های ارزشمند پیرامون ارزش، نقش و جایگاه ماه مبارک رمضان می‌باشد. چنانچه خداوند بزرگ می‌فرماید:
شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَىٰ وَالْفُرْقَانِ ۚ فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ ۖ وَمَن كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ ۗ يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَىٰ مَا هَدَاكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ(2/185)
ماه رمضان ماهی است که قرآن در آن نازل شده برای هدایت بشر و برای راهنمایی و امتیاز حق از باطل، پس هر که دریابد ماه رمضان را باید آن را روزه بدارد، و هر که ناخوش یا در سفر باشد (به شماره آنچه روزه خورده است) از ماه‌های دیگر روزه دارد، که خداوند برای شما حکم را آسان خواسته و تکلیف را مشکل نگرفته، و خواسته تا اینکه عدد روزه را تکمیل کرده و خدا را به عظمت یاد کنید که شما را هدایت فرمود، باشد که (از این نعمت بزرگ) سپاس‌گزار شوید. (۱۸۵)
نکته‌های مورد دقت در این آیه قرار ذیل است:
- رمضان ماه نزول قرآن است با ویژگی‌هایی چون هدایتگری (هدا للناس)، روشنگری(بینات من الهدی) و ابزار تشخیص حق از باطل.
اين سه ویژگی یعنی هدایتگری، روشنگری و تشخیص حق از باطل، کامل‌ترین ویژگی‌ها برای قرآن است که تمام رسالت قرآن به همین سه ویژگی خلاصه می‌شود.
- انسان جستجوگر حقیقت و جویندۀ هدایت، برای دست‌یابی به سعادت، به اين سه ویژگی نیازمند است؛ یعنی برنامۀ هدايتگری، روشنگری و تشخیص که بتواند انسان را در ميان هیاهوی گمراهی به سوی صلاح و فلاح و رستگاری
عباس فیاضی هدايت کند.
- شرایط برخورداری از فيض رمضان:
الف. فیض رمضان عمو‌می و همگانی است. هر انسانی می‌تواند از آن بهره‌مند گردد. ذکر، دعا، صلوات و ساير برنامه‌های عبادی در این ماه دارای آثار و برکات فروان است که هرکس به قدر وسع می‌تواند از آن بهره‌مند گردد.
ب. در اين آیه برای گرفتن روزه، شرايط خاص ذکر شده است مانند سلامت بدن و یا حضور در وطن. اين نکته بازگوکنندۀ لطف خاص خداوند برای بندگان است و معنایش این است که هرکسی توان روزه در رمضان را ندارد، باز درب این فیض به روی او بسته نمی‌شود. هرگاه شرايط فراهم شد می‌تواند از فیض رمضان برخوردار گردد.
خلاصه اینکه رمضان، ماه تلاش برای رهایی و رستگاری در پرتو انس با قرآن و بهره جستن از هدایتگری قرآن است. رمضان دارای سه ویژگی هدایتگری، روشنگری و تشخیص حق از باطل می‌باشد. انسان جستجوگر هدایت باید به دنبال این سه ویژگی باشد.
نویسنده: عباس فیاضی
