به دنبال سلسله نشستهای ادبی «چارباغ خیال»، عصر روز پنجشنبه ۱۵سنبلهی۱۴۰۳ هجری خورشیدی؛ شصت و چهارمین دور این برنامه به گرامیداشت از زندهیاد؛ «محمدعلی بهمنی» یکی از شاعران و غزلپردازان بلند آوازهی ایران و گسترهی زبان وادبیات فارسی که حدود یک هفته پیش در تهران چشم از جهان فروبست اختصاص یافته بود. در این نشست شماری از شاعران، نویسندگان،اهالی فکر وفرهنگ ولایت بلخ حضور داشتند.
این نشست که به صورت هفتهوار توسط انجمن ادبی خانه مولانا و انجمن نویسندگان بلخ با همکاری خانهی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران در شهر مزارشریف(کتابخانه عمومی فردوسی) در سالن نشستهای این کتابخانه برگزار میشود این هفته با اجرای طاهری دریابان شامل بخشهای زیر بود: تلاوت قرآن کریم، سخنرانی، شعرخوانی و پذیرایی.
برنامه با طنین نوای آیات وحی، توسط «قاری محمد اسد احساس» آغاز شد.
به دنبال ایشان عبدالواحد عاطف کابلیان(شاعر و منتقد ادبی)، به «سیر غزل معاصر فارسیدری و نقش زنده یاد محمدعلی بهمنی در تحول شعر فارسی(غزل)» پرداخت. کابلیان اذعان داشت که غزل معاصر فارسیدری در طول یک سدهی گذشته، از نگاه فُرم و بنمایه، دگردیسیهای زیادی را پذیرفته و به شکل امروزی درآمدهاست. آقای کابلیان، رازهای ماندگاری غزل را چنین برشمرد: انعطاف پذیری با تمامی اوزان، موزون و مقفا بودن بیت نخست و پیروی دیگر ابیات از آن، کوتاه و موجز بودن قالب غزل، متناسب با تمامی سوژهها،… وی کارکردهای استاد بهمنی را در زمینهی غزل نئوکلاسیک دانسته و آغاز سُرایش شعر بهمنی را از نه سالگی پس از آشنایی با زنده یاد فریدون مشیری از شاعران شناخته شدهی معاصر عنوان کرد.
بهمنی با نشر ۱۴ مجموعهی شعری، به زبان روان، صمیمی و بیش از حد عاطفی دست یافته و همچنان در قالب نیمایی هم آثار قابل ملاحظهیی از خود بهجای گذاشتهاست.
سید سکندر حسینی بامداد (رئیس کتابخانه عمومی فردوسی و رئیس انجمن ادبی خانه مولانا دومین سخنران این نشست ادبی بود آقای بامداد پیرامون «نقش محمدعلی بهمنی در تحول غزل معاصر فارسیدری» صحبت نمود. استاد بامداد، قالب غزل را از جمله پر بسامدترین و کارآمدترین قالبهای شعر فارسیدری خواند و موسیقیِ یکدست ومناسب، کمیتِ متعادل ابیات تنوع اوزان مختلف گستره وسیع مضمونی و… را از رازهای ماندگاری غزل دانست.
وی اذعان داشت که شعر فارسی بعد از عصر مشروطیت، دچار تحول سترگ در زمینهی محتوا وپس از نیما باعث تحول در حوزهی فرم و قالبهای ادبی گردید. از کسانی که در تحول آن(در حوزهی محتوا) ونگاه به مضامین اجتماعی نقش کلیدی داشتند، ملک الشعرای بهار، نسیم شمال،… و در پیرامون فرم و زبان در حوزه غزل پس از تحول نیما منوچهر نیستانی و در ادامهی آن عباس صادقی، محمدعلی بهمنی، حسین منزوی، سیمین بهبهانی،… بودند.
آقای بامداد، ویژهگیهای سخن و نقش بهمنی را در تحول شعر فارسیدری، زمینهی دستیابی به زبان روان و دور از تکلف و بهره گرفتن زبان زندهی اجتماع در خدمت غزل دانسته خاطرنشان ساخته گفت: زنده یاد محمدعلی بهمنی ازقابلیتهای چندگانه تصویری،عاطفی وموسیقیایی زبان گفتار وجامعه نهایت استفاده را برده است.
در بخش سوم، استاد صالح محمد خلیق (شاعر، پژوهشگر و رئیس انجمن نویسندگان بلخ) تحت مقالهیی، به شرح زندهگی و کارکردهای مرحوم محمدعلی بهمنی پرداخت.
استاد خلیق، بهمنی را حافظ زمانه خطاب کرد و غزلهای او را ترکیبی از طرز کلاسيک و نوین خواند. همچنان ابراز نمود که محمدعلی بهمنی تا حدی به قالب غزل توجه داشته که نام یکی از دختراناش را «غزل» میگذارد. در ضمن، از کاربرد پر بسامد واژه «غزل» در سرودههای وی پیداست که بهمنی بیشتر از هر قالبی، به غزل التفات ویژه داشتهاست.
در بخش پایانی نشست، هر یک از حاضران این برنامه: استاد محمد ایوب بیمار، سید جمیل سجاد، ویس شیرزاد، حمزه عابر، عبدالقیوم صداقت، موسی مهربان، سخی امیری، محمدآقا طیبی، مجتبی کریمی، احمد رشاد حیدری، نسیم مبارز، محمد صدیق راسخ و گل آقا طاهری شعرهای تازهی شان را به خوانش گرفتند.
این نشست، با پذیرایی مختصر و گرفته شدن عکسهای گروهی به فرجام رسید.
گزارش: محمدآقا طیبی/جوینده