نوشتن به وسیلۀ کمپیوتر، کار را برای بسیاری از نویسندگان آسان ساخته است. نوشته‌های کمپیوترشده، مشکل خوانایی نوشته‌ها را تا حدود زیادی حل کرده است. با این حال، در نوشتن کلمات مرکّب، هنوز مشکل درست‌نویسی وجود دارد. عدم رعایت قواعد فاصله‌گذاری و نیم‌فاصله‌نویسی سبب شده است تا خوانندگان در خواندن یک متن دچار اشتباه شوند. مثل این عبارت:
ای سرزمین خستۀ من کو بهار تو؟
ای لانۀ امید دلم کو کنار تو؟
اگر آن را بدون رعایت فاصله بنویسیم، این گونه خوانده می‌شود:
ای سرزمین خستۀ من «کوبهار» تو؟
ای لانۀ امیددلم «کوکنار» تو؟
رعایت قواعد فاصله‌گذاری و نیم‌فاصله‌نویسی ضمن این که بر زیبایی ظاهری نوشته می‌افزاید و خواننده را به سمت خود جذب می‌کند، بر خوانش درست متن و کلمه نیز اثرگذار می‌باشد. بنابراین رعایت فاصله میان دو کلمۀ مستقل –چه حروف آن چسپان باشد و چه چسپان نباشد، ضروری است.
منظور از فاصله‌گذاری، حفظ استقلال کلمه و به تعبیر دیگر ایجاد سفیدی کامل میان دو کلمۀ مستقل می‌باشد. مثل: «مر زبان را مشتری جز گوش نیست.» اگر «مر زبان» را به صورت پیوسته بنویسیم، این گونه خوانده می‌شود: مرزبان را مشتری جز گوش نیست. در این صورت معنای متفاوت پیدا می‌کند.
«نیم‌فاصله»، نوشتن کلمات مرکّب به صورت جداگانه امّا بدون سفیدی کامل است. مثل: من به زیارت میروم. کلمۀ «میروم» با نیم‌فاصله نوشته شده است. اگر نیم‌فاصله را برداریم، به صورت «میروم/ می روم» نوشته می‌شود. به «نیم‌فاصله»، «فاصلۀ جامد» هم می‌گویند. «فاصلۀ جامد به لحاظ بصری حکم فاصله را دارد؛ در عین حال مانع جدایی کلمات در آخر سطر می‌شود.»[1]
قاعدۀ کلی در نوشتن فاصله و نیم‌فاصله این است که، «کلمات مستقل با فاصله (اسپس) از هم جدا می‌شوند؛ چه کوچک باشند و چه بزرگ و چه حروف آن‌ها چسپان باشند و چه غیرچسپان. همچنین باید حروف اضافه و ربط مثل «و»، «در»، «از»، «با»، «تا» و امثال این‌ها، را هم کلمات مستقل حساب کرد و قبل و بعد شان فاصله گذاشت.»[2] امّا در مواردی که پیوسته‌نویسی یا جدانویسی، شکل ظاهری کلمات مرکّب را زشت و موجب ابهام و دشوارخوانی متن می‌سازد، از نیم‌فاصله کار می‌گیریم.
پی‌نوشت‌ها:
[1] . کاظمی، 1388: 13.
[2] . پیشین: 6.
نویسنده: محمودجعفری
مطالب مرتبط
یک پاسخ