افغانستان بهدلیل جایگاه تاریخیاش در حوزهٔ تمدن فارسی–اسلامی، آرامگاه چند چهرهٔ بسیار بزرگ فرهنگی و هنری جهان را در خود جای داده است. مهمترین و شناختهشدهترین آنها:
سید جمالالدین افغانی
متفکر، فیلسوف و مصلح بزرگ جهان اسلام درقرن ۱۹
نقش مهمی در بیداری فکری جهان اسلام و مبارزه با استعمار داشت.
محل مزار: کابل (پوهنتون کابل)
عبدالله انصاری (پیر هرات)
محل مزار: هرات
جایگاه جهانی: عارف و نویسندهٔ بزرگ
آثارش مثل مناجاتنامه در ادبیات عرفانی جهان بسیار مهماند.
ابوریحان البیرونی
دانشمند بزرگ قرن ۴ و ۵ هجری
متخصص نجوم، ریاضیات، جغرافیا و تاریخ
از دقیقترین دانشمندان تاریخ بشر بود.
سنایی غزنوی
شاعر و عارف بزرگ فارسی
از پیشگامان شعر عرفانی
نام کامل: ابوالمعالی جلالالدین محمد سنایی غزنوی
تولد و وفات: حدود ۱۰۸۰ – ۱۱۴۱
آثار مهم: «حدیقه الحقیقه» و «رسالهٔ اسفار»
مولانا نور الدین عبدالرحمان جامی
محل مزار: هرات
نورالدین عبدالرحمان جامی شاعر؛ ادیب و عارف؛ مشهورترین شاعر پارسی گوی سده نه هجری است. عبدالرحمان در ۸۱۷ ه.ق در خرجرد جام متولد شد.
مهمترین تألیفات وی که بیشتر اهل شعر و عرفان به آن دسترسی دارند، شامل: «دیوان اشعار»، «هفت اورنگ»، «نفحات الانس»، «بهارستان»، «لوایح»، «اشعه اللمعات»، «تاریخ صوفیان»، «نقدالنصوص فی شرح نقش الفصوص ابن عربی»، «مناسک حج منظوم»، «مناقبجلالالدین بلخی» «منشأت» و «نینامه» است.
